Thiết Kế Hệ Thống Cấp – Hút Gió AHU/FCU

Trong nhà xưởng và công trình công nghiệp, độ mát của không khí không chỉ phụ thuộc vào máy lạnh, mà phụ thuộc rất lớn vào cách tổ chức lưu lượng gió cấp – gió hồi – gió thải sao cho đúng công năng và đúng quy trình sản xuất. Khi AHU/FCU vận hành ổn định nhưng không đạt nhiệt độ, có mùi, bí khí hoặc chênh áp sai… nguyên nhân thường nằm ở khâu Thiết Kế Hệ Thống Cấp – Hút Gió AHU/FCU và cách phối hợp ống gió, miệng gió, lọc, damper, cân bằng gió.

Bài viết này tổng hợp các điểm quan trọng nhưng hay bị bỏ sót trong thiết kế – thi công hệ thống cấp/hút gió cho AHU/FCU, theo góc nhìn thực tế vận hành: từ xác định nhu cầu gió tươi, kiểm soát áp suất, chọn vật liệu ống gió, đến cân chỉnh và nghiệm thu. Với vai trò là đơn vị thiết kế – sản xuất – thi công giải pháp thông gió, làm mát và môi trường công nghiệp, Công ty Nghệ Năng hiện triển khai đồng bộ: hệ thống thông gió làm mát, hệ thống thông gió công nghiệp, hệ thống điều hòa không khí HVAC, hệ thống xử lý hút lọc bụi, hệ thống xử lý khí thải, khói thải, hệ thống cứu hỏa & hút khói PCCC, hệ thống ống gió, miệng gió và gia công cơ khí kim loại.

Để hiểu rõ hơn năng lực triển khai, kinh nghiệm thực tế và các dự án tiêu biểu của Nghệ Năng, mời Quý khách tham khảo Hồ sơ năng lực của chúng tôi tại đây!

Thiết Kế Hệ Thống Cấp – Hút Gió AHU/FCU: hiểu đúng bài toán để tránh “làm xong mới thấy sai”

AHU/FCU cần gió gì, bao nhiêu và đi theo “đường” nào?

• AHU (Air Handling Unit) thường xử lý gió tập trung: trộn gió tươi/gió hồi, lọc, làm lạnh/sưởi và cấp vào nhiều khu vực.
• FCU (Fan Coil Unit) thường phục vụ cục bộ: chủ yếu tuần hoàn gió trong phòng, gió tươi thường cấp bổ sung từ hệ riêng (PAU/FAU) hoặc quạt cấp gió tươi.
• Thiết kế cần tách rõ: gió cấp (Supply), gió hồi (Return) và gió thải (Exhaust) để không “hút ngược mùi/ẩm/bụi” về khu sạch.
• Với nhà xưởng, phải quy định mức gió tươi theo người, theo tải mùi/VOC, theo yêu cầu chênh áp và theo tiêu chuẩn nội bộ của chủ đầu tư.
• Với khu vực nhạy cảm (phòng sạch, đóng gói, kho lạnh), phải tính thêm: tổn thất qua lọc, rò rỉ ống gió, và biến thiên lưu lượng theo chế độ sản xuất.
• Trường hợp có kho lạnh/nhà kho cần thông gió phù hợp, có thể tham khảo thêm giải pháp hệ thống thông gió làm mát kho lạnh để tránh đọng sương và nấm mốc.

Những lỗi thực tế khiến hệ thống “ồn – tốn điện – không đạt nhiệt độ”

• Thiếu cân bằng gió: lưu lượng đến miệng xa không đủ, miệng gần quá mạnh gây gió lùa và ồn.
• Ống gió chọn sai vận tốc: vận tốc cao gây ồn và tăng tổn thất áp; vận tốc thấp làm ống quá lớn, tốn vật tư và khó thi công.
• Đường ống “gấp khúc” quá nhiều: tăng tổn thất cục bộ, quạt phải chạy áp cao hơn, điện tăng theo thời gian.
• Thiếu giải pháp chống ngưng tụ cho gió lạnh: không bọc cách nhiệt đúng chuẩn sẽ gây “toát mồ hôi” ống gió, hư trần và cách âm.
• Không kiểm soát chênh áp: phòng sạch mất áp dương hoặc khu mùi không giữ áp âm, dẫn đến lẫn mùi và bụi chéo.
• Thiếu cửa thăm – cửa vệ sinh: hệ thống nhanh bẩn, khó bảo trì, chất lượng không khí giảm dần theo thời gian.

Thiết Kế Lắp Đặt Hệ Thống Cấp – Hút Gió AHU/FCU: các bước tính – chọn – bố trí chuẩn thực tế công trường

Tính lưu lượng, áp suất và “đúng mục tiêu vận hành” ngay từ đầu

• Xác định mục tiêu: nhiệt độ, độ ẩm, chất lượng không khí, chênh áp, mức ồn và tiêu hao điện cho từng khu.
• Tính gió tươi theo: mật độ người, phát thải quy trình, yêu cầu hút mùi/hút ẩm và điều kiện khí hậu khu vực.
• Tính gió hồi theo tỷ lệ tuần hoàn để tối ưu năng lượng, nhưng vẫn đảm bảo không tích tụ CO2/VOC.
• Tính gió thải theo nguồn phát sinh: vệ sinh, khu hóa chất, khu sản xuất có mùi, khu phát nhiệt hoặc bụi.
• Chốt tổng trở hệ thống: tổn thất đường ống + tổn thất cục bộ + tổn thất qua coil/lọc + dự phòng bẩn lọc.
• Nếu có bụi mịn/bụi công nghiệp, cần tách bài toán HVAC với bài toán xử lý bụi bằng hệ chuyên dụng, tham khảo thêm lắp đặt hệ thống hút lọc bụi để tránh “lọc sai – tắc nhanh – giảm lưu lượng”.

Bố trí ống gió, miệng gió và vật liệu: tối ưu thi công, giảm rủi ro

• Bố trí tuyến ống ưu tiên: ngắn – ít cút – ít thu phình đột ngột để giảm tổn thất và giảm ồn.
• Chọn vật liệu theo môi trường: tôn mạ kẽm, inox, ống chống ăn mòn; khu ẩm/mặn cần cân nhắc lớp phủ và phụ kiện phù hợp.
• Thiết kế cách nhiệt ống gió cho gió lạnh/độ ẩm cao để ngăn ngưng tụ; tham khảo thêm giải pháp ống gió cách nhiệt khi cần kiểm soát tổn thất lạnh và chống đọng sương.
• Chọn miệng gió theo mục tiêu: khu làm việc ưu tiên phân phối đều; khu máy ưu tiên cuốn nhiệt; khu sạch ưu tiên dòng chảy định hướng.
• Bố trí damper cân bằng, VCD/OBD, fire damper (nếu yêu cầu PCCC) theo đúng vị trí thao tác và bảo trì.
• Đảm bảo có cửa thăm tại: hộp trộn, trước/sau lọc, vị trí coil, đoạn ống dài, và các điểm đổi hướng lớn.
• Phối hợp không gian MEP: tránh xung đột với sprinkler, máng cáp, kết cấu; ưu tiên “dễ treo – dễ tháo – dễ vệ sinh”.

Hệ Thống Cấp – Hút Gió AHU/FCU trong nhà xưởng: tiêu chí nghiệm thu và vận hành bền

Checklist nghiệm thu kỹ thuật: đo đúng – chỉnh đúng – bàn giao đúng

• Kiểm tra độ kín ống gió: hạn chế rò rỉ để không thất thoát lưu lượng và tránh hút bụi từ trần/shaft vào hệ.
• Đo lưu lượng tại miệng gió: cân bằng theo thiết kế, ưu tiên ổn định cho các khu vực quan trọng.
• Đo áp suất tĩnh quạt: xác nhận “đúng điểm làm việc”, tránh chạy quá tải hoặc thiếu áp.
• Đo độ ồn: kiểm tra rung, tiêu âm, bố trí đoạn nối mềm và treo đỡ đúng kỹ thuật.
• Kiểm tra ngưng tụ: chạy thử ở tải cao, kiểm tra mối nối cách nhiệt và độ kín lớp bọc.
• Kiểm tra interlock/điều khiển: AHU/FCU phối hợp quạt, van nước, cảm biến nhiệt/ẩm, chênh áp lọc nếu có.
• Với hệ có hút thải quy trình, cần xác nhận đường thải an toàn; nếu có khí ăn mòn/độc hại, nên tham khảo thêm hệ thống xử lý khí thải để đáp ứng môi trường.

Bảo trì và tối ưu năng lượng: giữ hiệu suất sau 6–12 tháng vận hành

• Lập lịch thay/làm sạch lọc theo chênh áp thực tế, không chỉ theo “thời gian cố định”.
• Vệ sinh coil và khay nước ngưng định kỳ để tránh giảm trao đổi nhiệt và phát sinh mùi.
• Rà soát cân bằng gió theo mùa: thay đổi tải nhiệt và chế độ sản xuất có thể làm lệch lưu lượng.
• Kiểm tra độ kín cách nhiệt ống gió lạnh; điểm bong hở nhỏ cũng có thể gây đọng sương lan rộng.
• Tối ưu điều khiển: cân nhắc VSD cho quạt, đặt chế độ theo CO2/áp suất để giảm điện khi tải thấp.
• Phân luồng đúng bài toán bụi: HVAC không “gánh” nhiệm vụ hút bụi nặng; nên tách bằng hệ xử lý bụi chuyên dụng khi cần hệ thống xử lý bụi.

Thi công Hệ Thống Cấp – Hút Gió AHU/FCU: chọn đơn vị, phạm vi công việc và cách phối hợp hệ khác

Khi nào cần “Đơn vị Thiết Kế Hệ Thống Cấp – Hút Gió AHU/FCU” làm trọn gói?

• Khi công trình có nhiều khu chức năng: sản xuất, kho, đóng gói, văn phòng, phòng kỹ thuật… cần kiểm soát chênh áp và mùi chéo.
• Khi chủ đầu tư yêu cầu chỉ tiêu vận hành rõ: nhiệt/ẩm, độ ồn, gió tươi, tiêu hao điện và hồ sơ nghiệm thu đầy đủ.
• Khi có ràng buộc tiến độ: cần thiết kế đi kèm gia công ống gió và tổ chức thi công để hạn chế xung đột MEP.
• Khi phát sinh bài toán đặc thù: bụi, mùi, khí thải, nguy cơ cháy nổ… cần thiết kế đồng bộ với hệ hút lọc/PCCC.
• Khi cần một đầu mối chịu trách nhiệm: từ bản vẽ shop, vật tư, lắp đặt, cân chỉnh đến hướng dẫn bảo trì.

Phối hợp “Thiết kế thi công hệ thống Cấp – Hút Gió AHU/FCU” với các hạng mục liên quan

• Phối hợp với hệ thống điều hòa không khí HVAC: xác nhận coil, lưu lượng, độ lọc, và phương án gió tươi phù hợp tải lạnh.
• Phối hợp hệ thống ống gió và miệng gió: tiêu chuẩn gia công, độ kín, cách treo, khoảng hở bảo trì và cửa thăm.
• Phối hợp hệ PCCC: vị trí fire damper, vật liệu chống cháy, hút khói hành lang/nhà xưởng nếu có yêu cầu.
• Phối hợp hệ điện điều khiển: liên động quạt – AHU/FCU – cảm biến – BMS (nếu có), tránh “chạy sai chế độ”.
• Phối hợp với hệ hút lọc bụi và khí thải: tách rõ đường ống sạch và đường ống bẩn, tránh hồi khí không an toàn.
• Nếu cần bổ sung giải pháp linh hoạt theo mùa/khu vực, có thể tham khảo thêm thiết bị như máy làm mát di động hoặc quạt điều hòa không khí để tăng hiệu quả tại điểm nóng.
• Với khu vực yêu cầu an toàn cháy, có thể cân nhắc thêm quạt kiểm soát cháy trong kịch bản hút khói/thoát nạn theo thiết kế.

Kết luận

Để hệ AHU/FCU đạt hiệu quả thật sự trong nhà xưởng, điều quan trọng không nằm ở “chọn máy lớn”, mà nằm ở tổ chức đường gió đúng, tính đúng tổn thất, chọn đúng miệng gió, cân bằng chuẩn và đảm bảo bảo trì thuận tiện. Khi làm bài bản, hệ thống sẽ giảm ồn, giảm điện, kiểm soát mùi/ẩm tốt hơn và vận hành ổn định theo thời gian. Nếu bạn đang cần khảo sát, tối ưu hoặc triển khai Thiết Kế Hệ Thống Cấp – Hút Gió AHU/FCU theo đúng mục tiêu vận hành thực tế, có thể liên hệ Nghệ Năng để được tư vấn giải pháp trọn gói, đồng bộ với các hạng mục như hệ thống xử lý bụi, ống gió cách nhiệt, hoặc phương án bổ trợ bằng máy làm mát di động và quạt điều hòa không khí tùy hiện trạng công trình.